Үндсэн шинжилгээний зорилго нь тухайн хувьцаа зах зээл дээр хэт үнэлэгдсэн (overvalued) эсвэл дутуу үнэлэгдсэн (undervalued) эсэхийг тогтоох явдал юм.
5.1 – Үнэ ба Ашгийн Харьцаа (Price-to-Earnings Ratio – P/E)
$\text{P/E}$ харьцаа нь хамгийн түгээмэл хэрэглэгддэг үнэлгээний үзүүлэлт юм. Энэ нь хөрөнгө оруулагчид нэгж ашиг тутамд хэдэн төгрөг төлөхөд бэлэн байгааг харуулдаг.
-
Тайлбар: Хэрэв $\text{P/E} = 15$ бол хөрөнгө оруулагчид тухайн компанийн $1$ төгрөгийн ашгийн төлөө $15$ төгрөг төлж байна гэсэн үг.
-
Дүгнэлт: Өндөр $\text{P/E}$ нь компанид өндөр өсөлт хүлээгдэж байгаа эсвэл хэт үнэлэгдсэн байгааг илтгэж болно. Бага $\text{P/E}$ нь дутуу үнэлэгдсэн байгааг илтгэж болох ч, өсөлт байхгүй гэсэн дохио ч байж болно.
5.2 – Үнэ ба Өсөлтийн Харьцаа (Price/Earnings to Growth Ratio – PEG)
$\text{P/E}$ харьцаа нь компани ашгаа хэр хурдан өсгөж байгааг тооцдоггүй. $\text{PEG}$ харьцаа нь энэ сул талыг нөхдөг.
-
Тайлбар: $\text{PEG}$ нь нэгж өсөлтийн төлөө хөрөнгө оруулагчид хэдэн төгрөг төлж байгааг хэмждэг.
-
Дүгнэлт:
-
$\text{PEG} < 1$: Тухайн компани дутуу үнэлэгдсэн буюу $\text{P/E}$ нь өсөлтийн хурдтайгаа харьцуулахад хямд байна.
-
$\text{PEG} > 1$: Тухайн компани хэт үнэлэгдсэн байх магадлалтай.
-
5.3 – Үнэ ба Нягтлан Бодох Бүртгэлийн Үнэ Цэнийн Харьцаа (Price-to-Book Ratio – P/B)
$\text{P/B}$ харьцаа нь компанийн зах зээлийн үнийг түүний нягтлан бодох бүртгэлийн үнэ цэнэтэй харьцуулдаг.
-
Тайлбар: $\text{P/B} = 1$ бол зах зээлийн үнэ нь компани хэрэв татан буугдвал хувьцаа эзэмшигчдэд ноогдох хөрөнгийн хэмжээтэй тэнцүү байна гэсэн үг.
-
Дүгнэлт:
-
$\text{P/B} < 1$: Компани нь нягтлан бодох бүртгэлийнхээ үнээс хямд зарагдаж байна (боломжит дутуу үнэлгээ).
-
Энэ үзүүлэлт нь ихэвчлэн банк, санхүү, болон их хэмжээний активтай (үйлдвэр, газрын тос) компаниудыг үнэлэхэд тохиромжтой.
-
5.4 – Ногдол Ашгийн Өгөөж (Dividend Yield)
Энэ нь ногдол ашигт чиглэсэн хөрөнгө оруулагчдын хувьд чухал үзүүлэлт бөгөөд хөрөнгө оруулалтын мөнгөн өгөөжийг хэмждэг.
-
Тайлбар: Хэрэв хувьцааны үнэ $1,000$₮, жилийн ногдол ашиг $50$₮ бол $\text{Yield} = 5\%$.
-
Дүгнэлт: Өндөр $\text{Yield}$ нь тогтмол орлого олох сонирхолтой хөрөнгө оруулагчдад таатай. Гэвч хэт өндөр $\text{Yield}$ нь ханш буурч байгаа эсвэл компани ногдол ашгаа удахгүй бууруулах эрсдэлтэй гэсэн дохио байж болно.
