Мөнгөн Гүйлгээний Тайлан (CFS) нь Орлого Үр Дүнгийн Тайлангаас ялгаатай нь компанийн цэвэр ашгийг бус, харин тодорхой хугацаанд бэлэн мөнгө хаанаас орж ирж, хаашаа зарцуулагдсаныг харуулдаг. Энэ нь компанийн бодит төлбөрийн чадварыг үнэлэхэд чухал юм.
4.1 – Мөнгөн Гүйлгээний Гурван Үндсэн Хэсэг
Мөнгөн гүйлгээний тайлан нь гурван үндсэн үйл ажиллагаанд хуваагддаг:
1. Үндсэн Үйл Ажиллагааны Мөнгөн Гүйлгээ (Cash Flow from Operations – CFO)
Энэ нь компанийн гол, өдөр тутмын үйл ажиллагаанаас үүссэн бэлэн мөнгөний цэвэр хөдөлгөөн юм.
-
Утга: Энэ нь хамгийн чухал хэсэг. Хэрэв $\text{CFO}$ эерэг байвал компани үндсэн бизнесээсээ тогтвортой мөнгө олж байна гэсэн үг. Хөрөнгө оруулагчид ашгаа бизнесийн үндсэн үйл ажиллагаанаас олдог компанид дуртай.
2. Хөрөнгө Оруулалтын Үйл Ажиллагааны Мөнгөн Гүйлгээ (Cash Flow from Investing – CFI)
Энэ нь компанийн урт хугацааны актив (үндсэн хөрөнгө, үйлдвэр, тоног төхөөрөмж) худалдах, худалдан авахтай холбоотой мөнгөн гүйлгээ.
-
Утга: $\text{CFI}$ ихэвчлэн сөрөг байдаг нь хэвийн (компани өсөхийн тулд хөрөнгө оруулалт хийж байна). Хөрөнгө оруулалт хийхгүй байгаа компани ирээдүйд өсөлтгүй байх магадлалтай.
3. Санхүүгийн Үйл Ажиллагааны Мөнгөн Гүйлгээ (Cash Flow from Financing – CFF)
Энэ нь компанийн өр, өмч-тэй холбоотой санхүүгийн эх үүсвэрийн өөрчлөлт юм.
-
Орох (Эерэг): Шинэ зээл авах, шинэ хувьцаа гаргах.
-
Гарах (Сөрөг): Зээлээ төлөх, Ногдол ашиг тараах, хувьцаагаа эргүүлэн худалдаж авах.
4.2 – Чөлөөт Мөнгөн Гүйлгээ (Free Cash Flow – FCF)
Хөрөнгө оруулагчдад $\text{CFS}$-ийн хамгийн чухал үзүүлэлт бол Чөлөөт Мөнгөн Гүйлгээ (FCF) юм.
$\text{FCF}$ нь компани үндсэн үйл ажиллагаанаасаа олсон мөнгөнөөс үргэлжлүүлэн үйл ажиллагаа явуулах болон хөрөнгө оруулалт хийхэд (Capital Expenditures – CAPEX) шаардлагатай мөнгийг хассаны дараа үлдэх цэвэр мөнгө юм.
-
Утга: $\text{FCF}$ нь компанид өрөө төлөх, ногдол ашиг тараах, хувьцаагаа эргүүлэн худалдаж авах эсвэл нэмэлт өсөлтийн хөтөлбөрүүд-д зориулах боломжтой мөнгө юм. Өндөр $\text{FCF}$ нь компанийн үнэ цэнийн (Valuation) үндэс болдог.
4.3 – Мөнгөн Гүйлгээний Тайлангийн Ач Холбогдол
Орлого Үр Дүнгийн Тайлан дээрх цэвэр ашиг нь нягтлан бодох бүртгэлийн аргаас хамаарч “тоон дээрх” ашиг байх боломжтой. Харин $\text{CFS}$ нь:
-
Бодит Мөнгө: Компани орлогоо бодит бэлэн мөнгөнд хэр сайн шилжүүлж байгааг харуулна.
-
Чанарыг Үнэлэх: Ашиг өсөж байхад $\text{CFO}$ сөрөг байвал, энэ нь компанийн орлогын чанар муу буюу их хэмжээний авлага хуримтлагдаж байгааг илтгэх сөрөг дохио юм.
